Anksiyete türleri nelerdir?

Anksiyete, herkesin zaman zaman deneyimleyebileceği normal bir duygusal tepkidir. Ancak, bu duygu yoğunlaştığında, kontrol edilemez hale geldiğinde ve günlük yaşamı önemli ölçüde etkilemeye başladığında, bir "anksiyete bozukluğu" olarak sınıflandırılabilir. Anksiyete bozuklukları, farklı belirti kümeleri ve tetikleyicilerle karakterize edilen çeşitli türlere ayrılır. İşte en yaygın anksiyete türleri:

YAB, belirli bir durumla sınırlı olmayan, sürekli, aşırı ve kontrol edilemeyen endişe halidir. Kişi, günlük konular hakkında (sağlık, iş, para, aile) yoğun kaygı duyar ve bu kaygıyı yönetmekte zorlanır.

Beklenmedik zamanlarda ve tekrarlayan şekilde ortaya çıkan yoğun korku atakları (panik ataklar) ile karakterizedir. Ataklar genellikle 10 dakika içinde zirve yapar ve kişi, kalp krizi geçirdiğini, kontrolünü kaybettiğini veya öleceğini düşünebilir.

Başkaları tarafından olumsuz değerlendirilme, küçük düşme veya utanç verici bir davranış sergileme korkusudur. Sosyal etkileşimler veya performans gerektiren durumlar yoğun kaygı yaratır.

Belirli bir nesne veya duruma karşı aşırı, mantıksız ve kalıcı korkudur. Korkulan uyaranla karşılaşma beklentisi bile kaygı yaratabilir.

5. Agorafobi

Kaçmanın zor olabileceği veya panik benzeri semptomlar yaşandığında yardım alamayacağı düşünülen ortamlardan korkma durumudur. Genellikle panik bozukluk ile bağlantılıdır.

6. Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu

Bağlanılan kişiden (ebeveyn, çocuk, eş) ayrılma konusunda gelişimsel olarak uygun olmayan ve aşırı düzeyde korku veya kaygı duymadır. Çocuklukta daha sık görülmekle birlikte yetişkinlerde de ortaya çıkabilir.

Genellikle çocuklukta başlayan, belirli sosyal durumlarda (okul gibi) konuşamama, ancak başka ortamlarda (ev gibi) normal konuşabilme durumudur. Utangaçlıktan öte, aşırı bir kaygı tepkisidir.

Alınan bir maddenin (alkol, kafein, yasa dışı uyuşturucular) veya ilacın doğrudan fizyolojik etkileri sonucu ortaya çıkan belirgin anksiyete semptomlarıdır.

9. Başka Bir Sağlık Durumuna Bağlı Anksiyete Bozukluğu

Tiroid problemleri, kalp hastalıkları, diyabet veya astım gibi doğrudan fizyolojik etkileri olan başka bir tıbbi durumun neden olduğu anksiyete belirtilerini ifade eder.

Bu bozuklukların tanısı, belirtilerin süresi, şiddeti ve günlük işlevselliği ne ölçüde etkilediğine bakılarak bir ruh sağlığı uzmanı (psikiyatr veya klinik psikolog) tarafından konulmalıdır. Yukarıda listelenen türler sıklıkla bir arada da görülebilir (komorbidite).

Tedavi: Anksiyete bozuklukları oldukça tedavi edilebilir durumlardır. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gibi psikoterapi yöntemleri ve gerektiğinde psikiyatrik ilaç tedavileri (antidepresanlar, anksiyolitikler) etkili sonuçlar vermektedir. Erken teşhis ve uygun tedavi, yaşam kalitesini büyük ölçüde artırabilir.

Eğer siz veya tanıdığınız biri bu belirtilerden mustaripse, profesyonel yardım almak için bir sağlık kuruluşuna başvurmak atılacak en sağlıklı ilk adımdır.