Terkedilme anksiyetesi nedir?

Sevdiği birinin kendisini bırakıp gideceğine dair yoğun ve sürekli bir korku, kişinin yaşamını derinden etkileyebilir. Bu duygu durumu, ilişkilerde güvensizliğe, yapışkan davranışlara ve bir kısır döngüye yol açabilir. Kökenleri genellikle erken çocukluk deneyimlerine dayanan bu anksiyete türü, doğru yaklaşımlarla ve anlayışla yönetilebilir.

Konu kakkında 0 soru soruldu ve cevaplandı

Terkedilme Anksiyetesi Nedir?

Terkedilme anksiyetesi, bir kişinin sevdiği, bağlandığı veya bağımlı hissettiği bir kişinin (veya bazen bir grubun) kendisini terk edeceği, uzaklaşacağı veya kaybedeceği yönünde yoğun, sürekli ve gerçekçi olmayan bir korku yaşaması durumudur. Bu korku, kişinin günlük işlevselliğini, ilişkilerini ve duygusal dengesini önemli ölçüde etkileyebilir. Sadece romantik ilişkilerde değil, ebeveyn-çocuk, arkadaşlık veya terapist-hasta ilişkileri gibi birçok bağlamda ortaya çıkabilir.

Terkedilme Anksiyetesinin Temel Özellikleri

Gerçek bir tehdit olmasa bile sürekli terk edilme düşünceleri ve endişeleri.
Partnerin veya bağlanılan kişinin fiziksel olarak uzakta olduğu durumlarda aşırı huzursuzluk, panik veya öfke.
İlişkiyi kaybetmemek için aşırı çaba gösterme (aşırı uyum sağlama, fedakarlık, yapışkan davranışlar).
Partnerin sadakati veya bağlılığı konusunda sürekli şüphe ve güvensizlik, sık sık onay arama ihtiyacı.
Terk edilme ihtimaline karşı "önceden vazgeçme" eğilimi (ilişkiyi sabote etme veya duygusal olarak uzaklaşma).
Yalnız kalmaya karşı derin bir korku ve tahammülsüzlük.
Terk edilme düşüncesiyle tetiklenen fiziksel anksiyete belirtileri (çarpıntı, titreme, mide bulantısı, nefes darlığı).

Nedenleri ve Kökenleri

Terkedilme anksiyetesinin kökleri genellikle erken çocukluk dönemindeki deneyimlere dayanır. Bağlanma teorisine göre, bebekken birincil bakım verenle (genellikle anne) kurulan bağ, kişinin tüm yaşamı boyunca ilişki kurma şeklini etkiler.

Erken Dönem Kayıplar veya Tutarsız Bakım: Ebeveyn kaybı, ihmal, duygusal olarak ulaşılamaz ebeveynler, tutarsız ilgi (bazen aşırı ilgili, bazen soğuk) gibi durumlar güvensiz bağlanma stillerinin gelişmesine yol açabilir.
Travmatik Terk Edilme Deneyimleri: Çocuklukta veya yetişkinlikte ani, beklenmedik veya travmatik bir terk edilme yaşamak.
Sınırda Kişilik Bozukluğu gibi Belirli Kişilik Yapıları: Terkedilme korkusu, Sınırda Kişilik Bozukluğu'nun temel tanı kriterlerinden biridir.
Düşük Benlik Saygısı ve Güvensizlik: Kişi kendini "terkedilmeye değer" veya "yetersiz" görerek, partnerinin de bunu fark edip gideceğine inanabilir.

Terkedilme Anksiyetesinin İlişkilere Etkisi

Bu anksiyete, ilişkilerde bir kısır döngü yaratma eğilimindedir. Terk edilme korkusuyla hareket eden kişi, genellikle istemeden tam da korktuğu senaryoyu tetikleyen davranışlar sergiler:

Yapışkanlık ve Kontrol: Partnerin nerede olduğunu, kiminle olduğunu sürekli sorma, sık sık mesajlaşma, sosyal izolasyona zorlama.
Kıskançlık ve Suçlamalar: Temelsiz kıskançlık nöbetleri, partneri sürekli test etme.
Duygusal Manipülasyon: "Beni terk edersen kendime zarar veririm" gibi söylemlerle partneri ilişkide tutmaya çalışma.
Öfke Patlamaları ve Çatışma: Korku, öfke olarak dışa vurulabilir ve ilişkiyi yıpratır.

Bu davranışlar karşı tarafı bunaltabilir, uzaklaştırabilir ve sonunda ilişkinin bitmesine neden olabilir. Bu da kişinin "Zaten terk edileceğimi biliyordum" inancını pekiştirir.

Terkedilme Anksiyetesi ile Nasıl Başa Çıkılır?

Profesyonel Yardım Almak: Psikoterapi, özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Şema Terapi ve Diyalektik Davranış Terapisi (DBT) bu konuda oldukça etkilidir. Terapi, kök düşünceleri keşfetmeye, duyguları düzenlemeye ve ilişki becerilerini geliştirmeye yardımcı olur.
Farkındalık ve Kendini Gözlemleme: "Şu an terk edilme korkum tetiklendi" diyebilmek, duygusal tepkileri otomatik pilottan çıkarıp yönetmeye olanak tanır.
Sağlıklı İletişim Becerileri Geliştirmek: Korkuları suçlayıcı olmayan bir dille ("Sen beni sevmiyorsun" yerine "Yalnız kaldığımda kendimi güvensiz hissediyorum ve senin desteğine ihtiyaç duyuyorum" gibi) ifade etmek.
Benlik Saygısını Güçlendirmek: Kişinin kendi değerini bir ilişkinin varlığına bağlamaktan kurtulması, kendi başına da değerli ve tam olduğu inancını geliştirmesi çok önemlidir. Hobiler, kariyer, kişisel gelişim gibi alanlara yatırım yapmak.
Güvenli Bağlanma Modellerini Öğrenmek: Sağlıklı ilişkilerin nasıl işlediğini, güvenin ve bağımsızlığın bir arada var olabileceğini gözlemlemek ve içselleştirmek.
Geçmişle Yüzleşmek ve Duyguları İşlemek: Çocuklukta yaşanan terk edilmişlik duygularını anlamak ve yetişkin perspektifinden yeniden değerlendirmek.

Sonuç

Terkedilme anksiyetesi, derin acı ve ilişkisel zorluklara neden olabilen ancak üstesinden gelinebilen bir durumdur. Kişinin geçmiş deneyimlerinden kaynaklanan bir "duygusal alarm sisteminin" aşırı hassas hale gelmesi olarak düşünülebilir. Doğru destek, öz-şefkat ve çalışma ile bu alarm sisteminin ayarını yeniden yapmak, daha güvenli, dengeli ve tatmin edici ilişkiler kurmak mümkündür. Unutulmamalıdır ki, bu korkunun varlığı kişinin sevilmeye değer olmadığı anlamına gelmez; sadece geçmişten taşınan yaraların iyileşmeye ihtiyacı olduğunu gösterir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap