Yaygın anksiyete belirtileri nelerdir?

Yaygın Anksiyete Bozukluğu, yaşamın olağan akışını derinden etkileyen fiziksel, zihinsel ve davranışsal bir dizi belirtiyle kendini gösterir. Bu belirtilerin nasıl ortaya çıktığını ve birbirini nasıl beslediğini anlamak, durumu tanımak ve uygun adımları atmak için kritik bir başlangıç noktasıdır.

12 Aralık 2025

Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB) Belirtileri: Fiziksel, Zihinsel ve Davranışsal Etkiler


Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB), kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyen, sürekli, aşırı ve kontrol edilmesi zor endişe halidir. Bu endişe genellikle belirli bir duruma veya nesneye bağlı değildir; sağlık, iş, para, aile veya günlük küçük sorunlar gibi çeşitli konular hakkında olabilir. Belirtiler fiziksel, zihinsel (bilişsel) ve davranışsal alanlarda kendini gösterir ve genellikle bir arada görülür.

1. Fiziksel Belirtiler

Anksiyete, vücudun "savaş ya da kaç" tepkisinin sürekli aktif olmasına neden olur, bu da çeşitli fiziksel semptomlara yol açar:
  • Kas gerginliği, titreme, seğirme ve yaygın vücut ağrıları veya sırt ağrısı.
  • Huzursuzluk, kolay yorulma veya enerji düşüklüğü.
  • Kalp çarpıntısı, nabızda hızlanma veya göğüste sıkışma hissi.
  • Nefes darlığı, boğuluyormuş gibi hissetme veya sık sık derin nefes alma ihtiyacı.
  • Terleme (özellikle avuç içi), ellerde titreme.
  • Baş dönmesi, sersemlik hissi veya bayılacak gibi olma.
  • Mide-bağırsak sorunları: Bulantı, ishal, karın ağrısı, hazımsızlık veya "kelebekler uçuşuyor" hissi.
  • Baş ağrıları, migren tetiklenmesi.
  • Yutma güçlüğü, boğazda düğümlenme hissi.
  • Uyku problemleri: Uykuya dalmada güçlük, sık uyanma, dinlendirmeyen uyku veya kabus görme.

2. Zihinsel (Bilişsel ve Duygusal) Belirtiler

Bu belirtiler, düşünce süreçlerini ve duygusal durumu doğrudan etkiler:
  • Sürekli ve Aşırı Endişe: Günün büyük bölümünü kaplayan, bir türlü durdurulamayan, çeşitli konulara yayılan endişe hali. Bu endişe gerçek sorunla orantısızdır.
  • Kontrol Edememe Duygusu: Endişelerin ve olumsuz düşüncelerin kontrol altına alınamadığı hissi.
  • Odaklanma Güçlüğü: Zihnin sürekli meşgul olması nedeniyle dikkati toplamada, bir işe konsantre olmada veya zihni boşaltmada zorluk.
  • Kolay Sinirlenme veya Gerginlik: En ufak şeylere karşı tahammülsüzlük ve öfke patlamaları.
  • "Felaketleştirme" Eğilimi: Olayların en kötü ihtimalle sonuçlanacağına dair güçlü bir inanç.
  • Kararsızlık: Sürekli "ya şöyle olursa?" diye düşünmekten basit kararlar vermekte bile zorlanma.
  • Zihnin Donması veya Sürekli Alarm Halinde Olma Hissi.

3. Davranışsal Belirtiler

Anksiyete, kişinin günlük davranışlarını ve alışkanlıklarını da değiştirebilir:
  • Kaçınma Davranışları: Endişe yarattığı düşünülen durum, yer veya kişilerden kaçınma (örneğin, kötü haber duymamak için haberleri izlememek, sosyal etkinliklere katılmamak).
  • Erteleme: Kaygı uyandıran görevleri sürekli erteleme.
  • Aşırı Onay Arayıcı Davranış: Güvence ihtiyacı nedeniyle sürekli başkalarına danışma veya her şeyin yolunda olduğunu duymak isteme.
  • Tikler: Elleri ovuşturma, ayak sallama, tırnak yeme gibi gerginlik hareketleri.

Önemli Notlar:

  • Bu belirtilerden bazıları zaman zaman herkeste görülebilir. YAB tanısı için belirtilerin çoğunun en az altı ay süreyle, hemen her gün var olması ve kişinin iş, sosyal yaşam veya diğer önemli alanlarında belirgin bir sıkıntıya veya işlev kaybına neden olması gerekir.
  • Belirtiler bazen başka fiziksel hastalıklarla (tiroid problemleri, kalp hastalıkları gibi) karışabilir. Bu nedenle öncelikle bir doktora (aile hekimi veya psikiyatrist) başvurarak kapsamlı bir değerlendirme yaptırmak çok önemlidir.
  • YAB, etkili bir şekilde tedavi edilebilir bir durumdur. Tedavide genellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi psikoterapi yöntemleri ve/veya ilaç tedavisi (antidepresanlar, anksiyolitikler) kullanılır. Yaşam tarzı değişiklikleri (düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, uyku düzeni, gevşeme teknikleri) de tedaviye önemli katkı sağlar.
  • Eğer yukarıdaki belirtilerin çoğunu sık sık yaşıyor ve hayat kalitenizi olumsuz etkilediğini düşünüyorsanız, bir ruh sağlığı uzmanından (psikiyatrist veya klinik psikolog) profesyonel destek almanız önerilir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
İlk soruyu siz sormak istermisiniz?
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;