Anksiyete Bozukluğu Nedir?
Anksiyete bozukluğu, günlük hayatta karşılaşılan durumlara orantısız, yoğun ve kalıcı bir endişe, korku veya kaygı halinin eşlik ettiği bir grup ruhsal sağlık durumunu ifade eder. Normal endişe ve stresin aksine, bu belirtiler kişinin işlevselliğini ciddi şekilde etkiler ve zamanla azalmaz. Farklı türleri (yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluk, sosyal anksiyete bozukluğu vb.) bulunmakla birlikte, genel belirtiler benzerlik gösterebilir.
Anksiyete Bozukluğunun Yaygın Belirtileri
Belirtiler fiziksel, duygusal, davranışsal ve bilişsel düzeyde ortaya çıkabilir. Her bireyde farklı bir kombinasyon görülebilir.
1. Fiziksel Belirtiler
- Kalp çarpıntısı veya göğüste hızlı atım hissi.
- Nefes darlığı, boğuluyormuş gibi hissetme veya hızlı nefes alıp verme.
- Aşırı terleme (özellikle avuç içi ve ayaklarda).
- Titreme veya sarsılma.
- Baş dönmesi, sersemlik hissi veya bayılacak gibi olma.
- Mide bulantısı, karın ağrısı veya sindirim sorunları (ishal/kabızlık).
- Kas gerginliği, özellikle boyun, omuz ve sırt bölgesinde ağrılar.
- Yorgunluk, halsizlik ve enerji kaybı.
- Uyku problemleri (uykuya dalmada güçlük, sık uyanma, dinlendirmeyen uyku).
- Üşüme veya sıcak basmaları.
2. Duygusal ve Bilişsel Belirtiler
- Sürekli, kontrol edilemeyen ve aşırı endişe hali.
- Felaketleştirme (en kötü senaryoyu düşünme) ve "ya şöyle olursa" düşünceleri.
- Konsantrasyon güçlüğü ve zihnin boşalması hissi.
- Unutkanlık ve karar vermede zorlanma.
- Huzursuzluk, gerginlik ve kolayca irkilme.
- Ölüm veya kontrolü kaybetme korkusu (panik atak sırasında yaygındır).
- Kendini tehlikede veya tehdit altında hissetme.
- Gerçeklik duygusunun kaybolması (derrealizasyon) veya bedenden ayrılma hissi (depersonalizasyon).
3. Davranışsal Belirtiler
- Kaygıya neden olan durumlardan veya yerlerden kaçınma (sosyal etkinlikler, toplu taşıma, kalabalık alanlar gibi).
- Güvence arayışı (sürekli olarak sevdiklerinden veya uzmanlardan onay alma ihtiyacı).
- Tekrarlayıcı davranışlar (obsesif-kompulsif bozuklukta görülen ritüeller gibi).
- İşte, okulda veya sosyal ilişkilerde performans düşüklüğü.
- İçe kapanma ve sosyal izolasyon.
Önemli Notlar ve Uyarılar
- Bu belirtilerin ara sıra yaşanması anksiyete bozukluğu olduğu anlamına gelmez. Tanı için belirtilerin en az birkaç hafta süreyle devam etmesi ve kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde etkilemesi gerekir.
- Anksiyete belirtileri bazen tiroid problemleri, kalp rahatsızlıkları veya vitamin eksiklikleri gibi fiziksel sağlık sorunlarıyla karışabilir. Bu nedenle öncelikle bir dahiliye uzmanına görünmek faydalı olabilir.
- Anksiyete bozukluğu, tedavi edilebilir bir durumdur. Psikoterapi (özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi), ilaç tedavisi (hekim kontrolünde) ve yaşam tarzı değişiklikleri (düzenli egzersiz, beslenme, uyku düzeni, stres yönetimi teknikleri) ile etkili bir şekilde yönetilebilir.
- Eğer yukarıdaki belirtilerden birkaçını sık sık yaşıyor ve hayat kalitenizin düştüğünü düşünüyorsanız, bir psikiyatri uzmanına veya klinik psikologa başvurmanız önemle tavsiye edilir. Erken müdahale, iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Lütfen unutmayın: Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavinin yerine geçmez. |