Anksiyete ve Depresyon: Yaygın Belirtileri ve Ayırt Edici Özellikleri
Anksiyete (kaygı bozukluğu) ve depresyon (majör depresif bozukluk) sıklıkla bir arada görülebilen, ancak farklı temel özelliklere sahip iki yaygın ruh sağlığı durumudur. Her ikisi de kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir. İşte her iki durumun yaygın belirtileri:
Anksiyete (Kaygı Bozukluğu) Belirtileri:
Anksiyete, aşırı, kontrol edilmesi güç ve geleceğe yönelik bir endişe ve korku halidir. Belirtiler sıklıkla fiziksel olarak da kendini gösterir. - Aşırı Endişe ve Korku: Günlük olaylar hakkında yoğun, sürekli ve orantısız kaygı duymak.
- Huzursuzluk ve Gerginlik: İçsel bir tedirginlik hali, sakin kalamama, "diken üstünde" hissetmek.
- Konsantrasyon Güçlüğü: Zihnin sürekli kaygılarla meşgul olması nedeniyle odaklanmada zorlanmak.
- Çabuk Yorulma: Sürekli gerginlik halinin neden olduğu enerji kaybı.
- Sinirlilik: En ufak şeylere karşı tahammülsüzlük ve öfke patlamaları.
- Uyku Problemleri: Uykuya dalmakta güçlük, sık sık uyanmak veya dinlendirmeyen bir uyku.
- Fiziksel Belirtiler: Kas gerginliği ve ağrıları, titreme, terleme, çarpıntı, nefes darlığı, baş dönmesi, mide-bağırsak problemleri (karın ağrısı, bulantı).
- Panik Ataklar: Ani başlayan yoğun korku nöbetleri (kalp çarpıntısı, boğulma hissi, ölüm korkusu gibi belirtilerle).
Depresyon Belirtileri:
Depresyon, en az iki hafta süren, çökkün bir duygu durum, ilgi ve zevk kaybı ile karakterizedir. Enerji ve motivasyon düşüklüğü ön plandadır. - Kalıcı Çökkün Duygudurum: Hemen her gün, günün büyük bölümünde hissedilen üzüntü, boşluk veya umutsuzluk hissi.
- İlgi ve Zevk Kaybı (Anhedoni): Daha önce keyif alınan aktivitelere (hobiler, sosyal ilişkiler, cinsellik) karşı ilginin ve aldığı zevkin belirgin şekilde azalması veya kaybolması.
- Enerji Azalması ve Aşırı Yorgunluk: Küçük işleri yapmak için bile büyük çaba gerektiren, bitkinlik hissi.
- Değersizlik veya Suçluluk Duyguları: Geçmiş başarısızlıkları abartılı şekilde düşünme, nedensiz veya abartılı suçluluk hisleri.
- Konsantrasyon, Dikkat ve Karar Verme Güçlüğü: Zihnin bulanık hissetmesi, okuduğunu anlamama, en basit kararları vermekte zorlanma.
- İştahta veya Kiloda Belirgin Değişiklik: İştahsızlık ve kilo kaybı ya da aşırı yeme ve kilo alımı.
- Uyku Düzeninde Bozukluk: Uykusuzluk (insomnia), özellikle sabah erken uyanma veya aşırı uyuma (hipersomni).
- Psikomotor Ajitasyon veya Yavaşlama: Huzursuzluktan yerinde duramama veya konuşma, düşünme ve hareketlerde gözle görülür yavaşlama.
- Ölüm veya İntihar Düşünceleri: Sık sık ölümü düşünme, intihar planları yapma veya girişimleri.
Önemli Notlar ve Ayırt Edici Özellikler:
- Birlikte Görülme (Komorbidite): Anksiyete ve depresyon belirtileri sıklıkla iç içe geçebilir. Bir kişide her iki durum da aynı anda bulunabilir. Buna "komorbidite" denir.
- Temel Fark: Depresyonda temel duygu çökkünlük, umutsuzluk ve ilgi kaybı iken, anksiyetede temel duygu aşırı endişe, korku ve geleceğe dair huzursuz beklenti dir.
- Enerji: Depresyonda enerji genellikle düşüktür, anksiyetede ise gergin bir enerji veya tükenmişlik hakim olabilir.
- Bu liste bir tanı aracı değildir. Yukarıdaki belirtilerden birkaçını uzun süredir deneyimliyorsanız ve bu durum iş, okul veya sosyal yaşamınızı olumsuz etkiliyorsa, profesyonel yardım almak çok önemlidir.
- Doğru teşhis ve tedavi (psikoterapi, ilaç tedavisi veya ikisinin kombinasyonu) için bir psikiyatri uzmanına başvurmalısınız. Psikologlar da terapi ile destek sağlayabilir, ancak tanı koyma ve ilaç yazma yetkisi psikiyatristlere aittir.
Unutmayın, anksiyete ve depresyon tedavi edilebilir sağlık durumlarıdır ve yardım almak güçlülüktür. |