Anksiyete (Kaygı Bozukluğu) Belirtileri
Anksiyete, günlük hayatta karşılaşılan stres durumlarından farklı, daha yoğun, kalıcı ve işlevselliği bozabilen bir endişe ve korku halidir. Belirtileri fiziksel, duygusal ve davranışsal olarak kendini gösterebilir.
- Duygusal ve Zihinsel Belirtiler: Sürekli, aşırı ve kontrol edilmesi zor endişe hali, huzursuzluk, sinirlilik, kötü bir şey olacak mış hissi (beklenti anksiyetesi), konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık, karar vermede zorlanma, zihnin boşalması hissi.
- Fiziksel Belirtiler: Kas gerginliği ve ağrıları (özellikle boyun, omuz, sırt), çabuk yorulma, uyku problemleri (uykuya dalmakta güçlük, sık uyanma), hızlı kalp atışı (çarpıntı), nefes darlığı, terleme, titreme, baş dönmesi, ağız kuruluğu, mide-bağırsak problemleri (bulantı, ishal, karın ağrısı), yutkunma güçlüğü.
- Davranışsal Belirtiler: Kaygıya neden olan durumlardan kaçınma (sosyal ortamlar, toplu taşıma vb.), erteme davranışı (prokrastinasyon), huzursuz hareketler (ayak sallama, parmakları tıklatma).
Panik Atak Belirtileri
Panik atak, aniden başlayan ve genellikle 10-20 dakika içinde doruk noktasına ulaşan, yoğun korku veya rahatsızlık hissidir. Kişi, çoğu zaman "kalp krizi geçiriyorum" veya "öleceğim" düşüncesine kapılır. DSM-5 tanı kriterlerine göre, aşağıdaki belirtilerden en az dördünün aniden başlaması ve hızla doruk noktasına ulaşması bir panik atağı işaret eder:
- Çarpıntı, kalbin küt küt atması veya kalp hızında artış.
- Terleme.
- Titreme veya sarsılma.
- Nefes darlığı veya boğuluyormuş hissi.
- Soluğun kesilmesi hissi.
- Göğüs ağrısı veya göğüste sıkışma hissi.
- Bulantı veya karın ağrısı.
- Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş veya bayılacakmış gibi olma.
- Üşüme, ürperme veya ateş basmaları.
- Uyuşma veya karıncalanma hissi (parestezi).
- Gerçeklikten kopma (derealizasyon) veya kendinden kopma (depersonalizasyon) hissi.
- Kontrolü kaybetme veya "çıldırma" korkusu.
- Ölüm korkusu.
Önemli Farklar ve Uyarılar
- Süre ve Başlangıç: Anksiyete belirtileri genellikle daha uzun süreli ve yavaş yükselirken, panik atak ani başlangıçlı ve yoğundur.
- Beklenti Anksiyetesi: Panik atak geçiren kişiler, yeni bir atak geleceği korkusuyla ("beklenti anksiyetesi") sürekli kaygı duyabilir. Bu da genel anksiyete düzeyini artırır.
- Tıbbi Değerlendirme Şart: Yukarıdaki belirtiler (özellikle çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı) bazen kalp, tiroid, solunum gibi fiziksel hastalıklarla karışabilir. Bu nedenle öncelikle bir dahiliye veya kardiyoloji uzmanına başvurularak bu olasılıklar elenmelidir.
- Profesyonel Yardım: Bu belirtiler kişinin günlük yaşamını, işlevselliğini ve ilişkilerini ciddi şekilde etkiliyorsa, bir psikiyatri uzmanından ve/veya klinik psikologdan destek almak çok önemlidir. Panik bozukluk ve anksiyete bozuklukları, psikoterapi (özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi) ve gerekli görüldüğünde ilaç tedavisi ile oldukça etkili bir şekilde tedavi edilebilir.
Unutmayın, bu belirtileri yaşamak zor bir deneyim olsa da, yardım alarak üstesinden gelinebilir ve yaşam kalitenizi yeniden kazanabilirsiniz. |